Retourtje Polen

[Martin van Mourik]

Vanmorgen kwam ik thuis van een fietsreis naar Polen en terug. Aanvankelijk had ik het idee om stukken met de trein te doen. Uiteindelijk wilde ik liever alles fietsen. Ik heb zowel heen als terug drie keer wild gekampeerd. Het laatste stuk heb ik een dag en een nacht doorgefietst.

18 augustus  Doorn - Rheine - Bramsche - Dümmer see, 242 km
19 augustus  Dümmer see - Celle - Arendsee, 253 km
20 augustus  Arendsee - Oranienburg - Kostrzyn nad Odrą - Swierkocin, 286 km
21 augustus  Swierkocin - Gorzów Wielkopolski - Czarnków - Bydgoszcz, 248 km

29 augustus  Toruń - Znin - Międzychód - Skwierzyna, 247 km
30 augustus  Skwierzyna - Kostrzyn nad Odrą - Berlin - Bagower Bruch, 230 km
31 augustus  Bagower Bruch - Brandenburg an der Havel - Braunschweig - Koldinger Seen, 237 km
1, 2 september  Koldinger Seen - Porta Westfalica - Bad Oeynhausen - Winterswijk - Doorn, 364 km

Uitgebreid verslag en foto's volgen nog, dat moet ik nog schrijven en uitzoeken.

Van te voren had ik gedacht om dagelijks een kort bericht te schrijven hier op het forum. In de prakijk had ik daar geen tijd voor over. Al mijn tijd ging al op aan fietsen, eten en slapen.

[Willeke_IGKT]

Dat zijn indrukwekkende dagafstanden!
Ik kijk uit naar het langere verslag.

[Lopopodium]

Dat zijn flinke afstanden elke dag. Je hebt neem ik aan erg rustig aan gedaan en gewoon de hele dag de tijd genomen van schemering tot schemering?

[Martin van Mourik]

Dat zijn flinke afstanden elke dag. Je hebt neem ik aan erg rustig aan gedaan en gewoon de hele dag de tijd genomen van schemering tot schemering?

De dagen zijn eind augustus nog redelijk lang. Ik heb elke dag ongeveer twaalf uur gefietst, vertrek en aankomst was steeds bij daglicht. Behalve bij de laatste twee ritten, bij de voorlaatste heb ik s'avonds nog een stukje gereden, en de laatste rit was van kort na zonsopkomst tot kort na zonsopkomst.

Ik was s'morgens anderhalf tot twee uur bezig met de boel inpakken en op mijn fiets laden, en s'avonds drie a vier uur met eten koken, eten, en inrichten overnachtingsplek. Dan waren er nog een uur of zes over om te slapen.

Je moet je inspanning natuurlijk doseren met zulke lange ritten, maar "erg rustig aan" voelt niet als de juiste omschrijving.

---

Overzichtskaartje van mijn fietsreis.

[Fietsbennie]

Ik ben onder de indruk Martin. Alleen al de afstanden, en klimmetjes. En dat je in Polen hebt gefietst.
Toch denk ik dat de tijd van bestuurders met een gemiddelde alcoholpercentage van een schoonmaakkast wel zo'n beetje voorbij is. Waren de wegen daar te doen? Lang lopen puzzelen op je route? Ik ben benieuwd naar je verhaal foto's en belevenissen.

[Martin van Mourik]

Fietsen in Polen is best redelijk te doen, en dat wist ik al want ik heb er de afgelopen jaren al wel eens een stukje gereden op een geleende fiets. Net als in veel andere Europese landen heeft de fiets er een opmars gemaakt in recente jaren. In steden als Bydgoszcz en Torun is er gewoon fietsinfrastructuur, en zijn er veel van die deelfietsen met een app. Daarnaast rijden er ook veel mensen op van die electrische scooters.

De Poolse fietsinfrastructuur volgt min of meer het zelfde patroon als in Duitsland, met veel gecombineerde fiets/voetpaden met zo'n rond blauw bord met voetgangers en een fiets erop. Daarbij is de uitvoering ervan vaak niet op het zelfde niveau als in Duitsland, maar zo hier en daar toch ook weer wel.

Net als in Duitsland zou je in de dorpen en steden in veel gevallen officieel verplicht over de hobbelige stoep met veel in- en uitritten en andere obstakels moeten rijden, maar net als in Duitsland lijkt bijna niemand er van op te kijken dat je daar als snellere fietser schijt aan hebt, en over de rijbaan rijdt.

Vrijwel alle automobilisten halen een fietser zeer behoedzaam in met ruime afstand, vaak helemaal over de andere weghelft alsof je net zo breed bent als een auto. Ik heb me vaker gestoord aan een automobilist die achter me bleef hangen terwijl ik dacht, toe maar, je kunt er nu makkelijk langs, dan dat ik me gestoord heb aan risicovolle inhaalacties van automobilisten. Met mijn spiegels kan ik steeds goed zien wat er achter me gebeurt.

Net als in Nederland, Duitsland en Belgie reed ik in Polen het liefst over rustige wegen zonder fietsvoorzieningen, dan rij je meestal over goed wegdek, en kun je goed opschieten.

[kuŝbiciklo]

Wat is de aanpak voor energievoorziening? Wat eet je zo op een dag van 12 uur rijden?

[Martin van Mourik]

Voor bergtochten met rugzak, waarbij ik ook ongeveer twaalf uur op een dag in beweging ben met een vergelijkbare inspanning, heb ik een vrij eenduidig patroon voor proviand:

- Ontbijt met 1 pakje aziatische noedels, dat is eten en drinken tegelijk en je hebt wat warms binnen
- Gedurende de dag zes mueslirepen
- Als avondmaal een kant en klare maaltijd (pasta, rijst e.d.) die je vlot klaarmaakt met kokend water

Het komt op zo'n driekwart kilo per dag, dus eten voor een week is dan vijf a zes kilo die je meedraagt in het begin.

Voor die kant en klare maaltijden haal ik dan een paar sjieke dure van de buitensportzaak, en een paar goedkope bij de supermarkt.
Ik ben dit soort kant-en-klaar-maaltijden in toenemende mate gaan vervangen door zelfgemaakte op basis van couscous / bulgur / pasta / snelkookzilvervliesrijst met kokosvet, kruiden, gedroogde groenten, noten en rozijnen.

Bij zo'n fietsreis zit je in de bewoonde wereld en kom je vaak zat langs winkels en horeca dus luistert het allemaal niet zo nauw. Ik had ongeveer het volgende voedingspatroon:

- Twee stuks fruit als ontbijt
- Gedurende de dag ongeveer 125 gram brood, drie mueslirepen en wat snoep
- Als avondmaal een goed gevulde maaltijdsoep en daarna nog wat chocola en nootjes

Ik heb per dag ongeveer vier liter water gebruikt, in twee waterzakken van twee liter. Ongeveer anderhalve liter voor de maaltijdsoep en een kop thee s'avonds, en de rest om te drinken tijdens het rijden.

---

De voorbereiding

In de dagen voor mijn vertrek besteed ik tijd aan mijn moestuin in een poging om de boel klaar te maken voor twee weken van mijn afwezigheid. Ik oogst veel bonen, courgettes en twee kolen, en leg die binnen in kartonnen dozen, tomaatplanten probeer ik zodanig op te binden dat ze in de komende twee weken voldoende steun blijven houden terwijl ze doorgroeien en de tomaten steeds zwaarder worden. Alles staat in de vollegrond, en de langetermijnverwachting biedt wisselvallig weer met neerslag, ik ga er van uit dat de boel niet zal uitdrogen.

Ik maak van worteldoek een onderzeiltje voor mijn nieuwe nu ruim 1 jaar oude lichtgewicht eenpersoonstent. Het doek van dit tentje is flinterdun, ook het bodemzeil van de binnentent, en ik ben bang dat het snel slijtplekken en gaatjes kan krijgen als ik de tent opzet op iets anders dan een grasveld.
Tijdens de tocht blijkt dit zeiltje ook prima te voldoen als een soort picknickkleedje, als ik bij aankomst op een wildkampeerplek eerst ga zitten koken, en daarna pas mijn tent opzet.

Ik maak nieuwe oorbescherming tegen windgeruis volgens een idee waarmee ik al een tijd lang rondloop. Afgelopen winter heb ik ontdekt dat een buff over mijn oren behoorlijk effectief windgeruis onderdrukt, en tegelijkertijd voorkomt dat mijn pet afwaait. Ik heb toen al snel een extra smalle gemaakt speciaal voor dit doeleind. Dit werk ik nu verder uit in de vorm van een elastische band en twee koptelefoon-achtige oorschelpen gevoerd met stukjes schuim. Hiervoor verknip ik een onderbroek die niet lekker zat en weinig gedragen is. De smallere band moet minder zweterig zijn op het voorhoofd en in de nek, en de oorschelpen moeten beter afsluiten. Ik krijg het niet af, aan een bevestiging van de oorschelpen aan de hoofdband kom ik niet meer toe, het blijven drie losse onderdelen. In de praktijk van deze fietsreis blijkt dit niet zo'n probleem, want het blijft uren lang probleemloos op zijn plek zitten, en ik haal het hooguit een paar keer dag van mijn hoofd af, bijvoorbeeld als ik een winkel inloop. Het weegt vrijwel niks, doet zijn werk goed, en ik kan het zo in een broekzak, jaszak of in mijn tas proppen.

Ik bak een stevig zuurdesem-rozijnen-zonnebloempittenbrood gezoet met wat Limburgse appelstroop, ongeveer 500 gram. Samen met een stuk of vijftien mueslirepen en wat fruit blijkt dit genoeg voor de vier dagen van de heenreis. Voor avondmaaltijden neem ik een paar zakjes soep, een half blok kokos, een miniflesje olie, een half pak rode linzen, een half pak bulgur, een ui, een paar wortels en een kleine courgette uit eigen tuin mee, zo kan ik elke avond een stevige maaltijdsoep maken. Onderweg haal ik nog een zak noten, wat fruit en snoep en een ijsje ter aanvulling.

Ik laat brouter.de een route uitrekenen tussen Doorn en Bydgoszcz volgens het fastbike profiel. De enige aanpassingen die ik maak zijn een iets andere route over de Veluwe tot aan Zutphen, en een veerpontje over de Oder vervang ik door de brug bij Kostrzyn nad Odra. Volgens de informatie in het Pools die ik op het web kan vinden over het veer bij Gozdowice zijn de vaartijden nogal beperkt, en gaat het veer maar een keer per uur. Ik heb niet zo'n zin om hier op te gokken. Als ik daar op het verkeerde moment uitkom dan wordt het tientallen kilometers omfietsen naar de dichtsbijzijnde brug.
De route loopt ten noorden van Osnabrück, Hannover, Wolfsburg en Berlijn. Ik maak een variant die iets zuidelijker loopt, vier kilometer langer, en dichter langs de steden zodat ik makkelijker een treinstation kan bereiken. Beide varianten zet ik op mijn telefoon.

Ik laad een voorraadje Eneloop AA-batterijen en de accu's van mijn oude compacte camera op, en de dikke 20000 mAh powerbank die ik van een vriend te leen heb.

Ik heb het Archiescampings bestand dik een jaar geleden eens gedownload, inmiddels is het niet meer online beschikbaar, het is alleen nog een app. Ik zet het bestand op mijn telefoon en zoek uit hoe ik het in OsmAnd kan activeren.

Bij het kijken naar videos en lezen van verslagen over fietsreizen van Duitsers is mij opgevallen dat ze wel vaker wild kamperen in Duitsland, en daar niet al te moeilijk over doen, hoewel het in dit land strict genomen verboden is. Het lijkt me wel wat, lekker alleen in de natuur zonder allemaal campinggasten om je heen, haast net alsof je solo een bergtocht aan het maken bent. Alleen een kristalhelder bergstroompje met lekker drinkwater zal ik niet gaan vinden op deze tocht.
Zoekend naar informatie over het vervoer van een fiets in de trein in Polen vind ik wobblyride.com, blog van een Poolse fietsreizigster. Ze meldt dat wild kamperen in Polen ook goed te doen is als je de juiste plekken weet te vinden, bijvoorbeeld bij meren en langs rivieren.

Iets waar ik niet meer aan toe kom is om mijn regenjas nog eens opnieuw met wax te behandelen voor de waterafstotendheid. Hopelijk kom ik niet uren lang in de stromende regen te rijden. Een regenjas die niet meer goed water afstoot is in de zomer ook weer niet zo'n halszaak, de jas blijft waterdicht maar de ademende werking gaat verloren zodat deze van binnen sneller klam wordt. We zien wel.

De avond voor vertrek had ik rond tien uur naar bed gewild om dan al om vier uur op te staan en een vroege start te maken. Uiteindelijk liepen mijn voorbereidingen op de laatste dag nog zo uit dat ik pas om kwart over twee s'nachts in bed lag, en mijn wekker om zes uur zette.

Huisvlijt oorbescherming

[Martin van Mourik]

Dag 1

Ik word om tien voor zes wakker, tien minuten voordat mijn wekker gaat. Om half acht draai ik de deur achter me op slot en ik vertrek. Er staat oostenwind, niet heel hard maar wel merkbaar. Om een uur s'middags rij ik door Enschede en even later ben ik de grens over. Het eerste stukje door Gronau en Ochtrup heen is het vervelend fietsen met veel autoverkeer om me heen, daarna wordt het beter. Om drie uur sta ik in Rheine, op mijn eerste fietsvakantie met de ligtfiets kwam ik ook door deze stad. Ik ga over de zelfde brug in het voetgangersgebied in het centrum en maak er weer een foto.

Om half zes ben ik in Bramsche, een kilometer of 15 ten noorden van Osnabrück. Ik haal een ijsje bij een ijssalon en vul mijn waterzak in hun toiletruimte. Ik sta even te bellen, en ben om zes uur klaar om verder te gaan. Ik moet nu kiezen: neem ik de meer zuidelijke route van waaruit ik snel treinstations kan bereiken, of de meer noordelijke die iets korter is en vermoedelijk door iets rustiger streken zal voeren? Ik kies voor de noordelijke route want ik heb zin om te fietsen en niet om de trein te pakken.

Om zeven uur haal ik in een supermarkt in Hunteburg een zak noten en een reep chocola. Het wordt tijd om een overnachtingsplek te gaan zoeken. Iets naar het noorden ligt de Dümmer See, met campings, maar ook achterafweggetjes door de natuur waar ik misschien wel een mooie bivakplek kan vinden. Ik rij naar het einde van een weg die doodloopt langs het riviertje Hunte dat de plas voedt. Dit is niks, er staan een hoop auto's geparkeerd, er zitten mensen te vissen en er lopen wandelaars. Een stukje terug sla ik het weggetje in dat langs de zuidkant van de plas loopt, dit blijkt een smalle fietsstraat. Ik ben een tweehonderd meter van de plek waar al die auto's en mensen waren, en er is geen kip meer te bekennen, rust. Als ik dit weggetje uitrijd en linksaf ga dan kom ik aan de oostkant van de plas waar verschillende campings liggen. Ongeveer halverwege, na een kilometer zie ik een toegang naar het meer, en er staat daar een houten uitkijktoren. De kans dat hier vanavond nog mensen langs komen lijkt me erg klein. Ik kijk even bij de toren rond op zoek naar een mooie vlak stukje waar ik mijn tent verdekt kan opstellen, loop dan even de trap van de toren omhoog. Dan bedenk ik me dat ik de toren gewoon kan gebruiken, mijn tentje kan zonder haringen staan. Ik ga op de bank onder de toren waar ik mijn fiets neergezet heb zitten koken. Na een tijdje komt er een natuurfilmer met een kanon van een camera en een statief langs, we wensen elkaar een goede avond. Een half uur later in de schemering zit ik te eten, en komt hij weer langslopen, hij wenst me "viel Spass!". Het wordt een mooie warme nacht, ik zet in het donker boven in de toren mijn tent op, alleen de binnentent. Bij de campings verderop aan het meer is het vanavond een dolle boel, Duitse feesttechno schalt over het meer heen, de DJ roept om de halve minuut iets onverstaanbaars tegen het publiek, en start steeds na hooguit een minuut een nieuw nummer in. De vogeltjesdans blijkt ook nog in het repertoire te zitten. Het feest gaat door tot een uur of twee, drie, maar ik ben moe genoeg om er doorheen te slapen, al word ik een paar keer even wakker.

Brug over de Ems in het centrum van Rheine


Uitkijktoren bij de Dümmer See

[Fietsbennie]

Bekend stukkie tussen Gronau en Ochtrup. Inderdaad geen fietspad volgens mij. Dat fietspad tussen Ochtrup en Rheine via Wettringen was vroeger een Spoorbaan . Leuk stukkie, veel beter dan naast een 100 weg.

[Martin van Mourik]

Dat fietspad tussen Ochtrup en Rheine via Wettringen was vroeger een Spoorbaan. Leuk stukkie, veel beter dan naast een 100 weg.

Dat spoorbaan-fietspad heb ik dus gemist, en ook niet opgemerkt toen ik het kruiste in Neuenkirchen. Brouter kiest dit fietspad met het Trekking bike profiel, maar niet met het Fastbike profiel dat ik doorgaans gebruik. De route over de Bilker Straße en de Rheiner Straße is 1,5 km korter. Dat scheelt voor een enkele keer niet veel, maar over een lange afstand kunnen dat soort afstandsreducties aardig wat schelen.
Over het algemeen vind ik dat het Fastbike profiel goede routes oplevert. Als ik een keer een omweg via een leuk fietspad of een natuurgebied ofzo in mijn route wil opnemen dan dwing ik het algoritme daartoe met wat extra tussenpunten.

---

Dag 2

Ik sta half zes op en vertrek om kwart voor zeven. Het geluid bij het meer is nu zoals het zou moeten zijn: vogelgeluiden. Het wordt een hete plakkerige dag met nogmaals oostenwind. Ik zie in de loop van de dag thermometers die in de zon hangen temperaturen boven de dertig graden weergeven.
Rond twaalf uur, kort voor een brug over een rivier of kanaal staan er omleidingsborden, en een bord met de tekst "total gesperrt". Ik negeer het en vervolg mijn route, met de fiets kun je er toch vrijwel altijd wel langs als ze ergens met wegwerkzaamheden bezig zijn, desnoods lopend en je fiets over wat obstakels tillend. Rond de brug staan wat zware machines stil, en er staat een groepje werklui te praten, die nu klaar zijn of pauze hebben. Ik kan ongehinderd overal met ruime afstand langs fietsen. Eentje merkt mij verbaasd op, en roept: "Halloooo? ... HEE, STEHEN BLEIBEN !!!". Ik fiets lekker door. Gelukkig heeft hij geen ijverige collega verderop die me lastig kan vallen.
Om half twee ben ik in Celle, ik kijk er wat rond en maak een paar foto's. Op een plein met veel vakwerkhuizen vind ik een openbaar drinkwaterpunt en ik vul mijn waterzakken. Met al het extra water raakt mijn staarttas behoorlijk vol, op een cruciaal punt begeeft een naad bij de rits het. Ik haal naald en draad tevoorschijn en sta onder een boom een kwartier lang de boel provisorisch te naaien. Na drie kwartier in Celle kan ik verder.
Om kwart voor vijf passeer ik de voormalige grens tussen Oost en West. Even na zeven bereik ik Arendsee, een plaatsje bij een meer en bossen. Het is er rustig. Aan de noordoostkant van het meer is er bos en geen bebouwing, ik besluit daar een bivakplek te zoeken. Ik haal eerst een zak chips en een blik koud bier bij de supermarkt. Terwijl ik Arendsee uitfiets kom ik langs een paar campings. Fietsend over de Seepromenade, een fietspad rond het meer, zie ik een klein paadje tussen de struiken door naar het meer toe lopen. Ik neem er een kijkje en besluit hier te blijven. Ik gooi al mijn kleren uit en spoel het zweet van me af in het meer. De zandbodem loopt heel langzaam af, ik moet meer dan tien meter het meer in voordat het kniediep is. Vanwege muggen, de drassigheid van de meeroever en kwetsbaar ogende vegetatie besluit ik tussen het fietspad en de weg in het bos te gaan staan. Ik vind een mooie vlakke kleine open plek, redelijk uit het zicht. Zittend op mijn tentonderzeiltje drink ik bier en eet chips terwijl ik zit te koken in de schemering. Na het eten in het donker zet ik mijn tent op. Ook vanavond hoor ik uit de verte muziek over het meer heen. Dit keer slechts een zangeres en een gitarist die popnummers en evergreens doen, veel minder luid, en ze houden voor twaalf uur op.


Schloß Celle


Trinkwasser in Celle


Ehemalige Grenze


Seepromenade langs centrum van Arendsee


Arendsee

[Martin van Mourik]

Dag 3

Ik sta half vijf op en vertrek om zes uur. Ik heb de opkomende zon recht voor me de eerste kilometers. De wind is gedraaid, vandaag heb ik wind mee. Kort voor Havelberg zie ik pas dat brouter hier geen brug maar een veerpont over de Elbe heeft uitgekozen. Het is nog vroeg op de zondagmorgen, de kans lijkt me best groot dat de veerpont pas later gaat varen. Ik zou ruim een uur naar het zuiden of naar het noordwesten moeten rijden om de bruggen bij Tangermünde of Wittenberge te bereiken. Eerst maar eens kijken. Om vijf voor acht sta ik op de veerkade. Volgens het bord vaart het veer op zondagen vanaf acht uur. Om acht uur komt er iemand aanrijden, parkeert zijn auto, zet een kapiteinspet op, en brengt de veerpont in bedrijf. Ik ben zijn allereerste klant vandaag. De veerpontkapitein vertelt me dat hij me gisteren voorbij heeft zien komen in Salzwedel, terwijl hij met zijn vrouw ijs zat te eten op een terras. Het veer werkt met een keten van drijvers stroomopwaarts die de veerpont naar de overkant trekken op de kracht van de stroming, alleen om de hoek van de drijvers in te stellen draait er even een motor. De overtocht is mooi stil met alleen het geruis van het water. Aan de overkant staat een eenzame fietser, klant nummer twee voor vandaag.

Om twaalf uur sta ik in Oranienburg. Op de Schloßplatz vind ik een publiek drinkwaterpunt waar ik mijn waterzakken vul. Bij de meren ten noorden van Berlijn bij Ützdorf en Lanke krijg ik wat kort stijl klimwerk over vrijliggende fietspaden. Tussen Biesenthal en Wriezen rij ik lange stukken over een zeer rustige weg door het bos, daarna een afdaling naar het stroomgebied van de Oder. In het rurale gebied rond Wriezen krijg ik te maken met diverse soorten uitermate hobbelig asfalt, en in de dorpen zeer grove hobbelige klinkerstraten, zeer effectief om de vaart eruit te halen.

Om vijf uur sta ik bij de dijk langs de Oder, en volg deze in zuidelijke richting naar Kostrzyn nad Odrą. Geen gemotoriseerd verkeer hier, wel fietsers die zo te zien fietstochtjes maken. Van half zes tot kwart over zes ben ik bezig mij een weg te banen door het grensgebied. Ik maak veel fotostops want ik vind het toch wel wat, dat ik met mijn eigen fiets in drie dagen deze grens bereikt heb. De infrastructuur hier houdt totaal geen rekening met het bestaan van fietsers, en ik zie ook geen enkele andere fietser. Wel zijn er stoepen, en smalle voetpaden aan de zijkanten van de bruggen. In Kostrzyn zoek ik in het park naar een waterpunt, maar vind er geen. Ik heb nog genoeg water voor vanavond, maar mijn waterzakken zullen dan morgenochtend helemaal leeg zijn. Desnoods zal ik dan flessenwater moeten kopen.

Ik rij door richting Witnica. Het eerste stuk is nogal vervelend. Er rijdt veel autoverkeer, de weg voert door een reeks langgerekte dorpen en ik rij veel over hobbelige stoepen die veelvuldig onderbroken worden door uitritten, parkeervakken en bushaltes met hoge stoepranden waar ik op en af moet. Na een paar dorpen is er minder verkeer en geen gecombineerd voet/fietspad meer, en kan ik weer redelijk opschieten over de weg. Ik bereik Witnica en het is al zeven uur geweest, hoog tijd om een bivakplek te gaan zoeken. Ik ben aardig wat naar het oosten opgeschoven en het wordt vroeger donker hier. De doorgaande weg richting Gorzów Wielkopolski wordt geflankeerd door bos, desnoods kan ik daar ergens gaan liggen. Ik bestudeer de kaart en zie iets naar het zuiden de rivier Warta lopen, met een meander met wat kronkelende onverharde weggetjes op de ertussen gelegen landtong. Het is een kilometer of vijf van mijn route af. Ik rij er naartoe, en het blijkt een voltreffer. Vanaf de rivierdijk vind ik een afrit de uiterwaarde in. Er staan geen hekken of afrasteringen. Na honderd meter mijn fiets over een vaag spoor door het gras duwen vind ik een van de onverharde weggetjes. Ik fiets verder de landtong in en bereik de oever van de rivier. Ik spoel het zweet van me af in de rivier, ga zitten koken, en geniet ondertussen van een mooie zonsondergang in het vlakke open terrein.




Veer over de Elbe


Schloß Oranienburg, waterpunt




Dijk langs de Oder


Grensgebied





Bij de Warta

[Martin van Mourik]

Dag 4

Ik sta op om half zes en vertrek om kwart voor zeven. Ik ga dezelfde route als hoe ik gekomen ben, terug naar de doorgaande weg richting Gorzów Wielkopolski. Ook vandaag heb ik wind mee. Ik hoop in Gorzów Wielkopolski een publiek drinkwaterpunt te vinden, en kies voor een boog door de stad langs wat parken. Wat op de kaart een kort stukje onverharde weg leek blijkt in de praktijk een stijle klim over een mul zandpad waar ik mijn zwaar beladen fiets als een ploeg doorheen duw. Ik kom hijgend boven in een buitenwijk en daal af over perfect glad wegdek richting stadscentrum. Wat een verspilde moeite. Ik daal verder af door het centrale stadspark en vind daar alleen een goor publiek toilet zonder kraan. Dan nog maar even een blik werpen op het stadscentrum, en straks ergens water kopen. Bij de grote kerk vind ik dan toch nog een publieke drinkwaterkraan, voor een standbeeld van een of andere bisschop.

Vanaf Gorzów Wielkopolski kan ik over het algemeen goed doorrijden over rustige wegen met goed wegdek. In de plaatsjes waar ik doorheen rij zie ik af en toe wat mensen langzaam op de stoep fietsen terwijl ik ze vlot over de weg passeer. Tussen Czarnków en Budzyń negeer ik een omleiding, en geniet een half uur lang van een rit over een rechte weg met strak wegdek door het bos, ongehinderd door enig ander verkeer. Ik ben door mijn voorraad brood en mueslirepen heen. Ik maak een stop bij een Biedronka, de Poolse super met het vrolijke lieveheersbeestje als logo, en haal daar twee perzikken, een rol koekjes, een zak snoep en een waterijsje.

Rond Golańcz rij ik door ruraal gebied met wegen met zeer veel barsten in het asfalt. Het wegdek ziet er dramatisch uit maar is in de praktijk lang niet zo slecht als de stukken hobbelasfalt die ik ten oosten van Berlijn gehad heb. Ik krijg twee keer een tractor die kilometers lang vervaarlijk grommend achter me hangt. Het is allemaal vals plat hier, helling af ga ik zo hard dat ik op ze uitloop, maar helling op zouden ze me makkelijk in kunnen halen. Alleen doen ze dat niet, vermoedelijk geldt er voor tractoren een inhaalverbod waar ze zich consequent ook bij mij aan houden.

Ik heb nog ruim vijftig kilometer te gaan tot Bydgoszcz, en bel om te melden dat ik waarschijnlijk tussen zeven en half acht aankom. Vanaf Kcynia heb ik uitstekend wegdek en flink wind mee, en het lijkt voortdurend heel licht helling af te gaan, ik ga als een speer. Voorbij Szubin kom ik merkbaar in grootstedelijk gebied, ik volg een weg parallel aan de snelweg, en passeer een enorme ecoduct. Langs de toegangsweg Bydgoszcz in rij ik over een vrij liggend fietspad. Om kwart voor zeven sta ik al midden in de stad, maar heb wat moeite om mijn eerste logeeradres te vinden. Ik fiets al telefonerend nog een stuk de verkeerde kant uit, en bereik dan even over zeven het juiste adres, waar ze me langs de brede vierbaansweg voor de flatgebouwen staan op te wachten.

Vroeg in de morgen bij de Warta


Fietsen door uiterwaarde van de Warta


Waterpunt in Gorzów Wielkopolski










Eerste bezoek aan Poolse supermarkt


Ecoduct bij Bydgoszcz



Einddoel in zicht


Einddoel bereikt

[Martin van Mourik]

Verblijf in Polen

Ik breng een aangename week door met vrienden in Bydgoszcz en Toruń en logeer op verschillende adressen. We hebben jamsessies, gaan naar concerten, genieten van copieuze maaltijden thuisgemaakt en in restaurants, maken fietstochtjes en zwemmen in meren. Dan wordt het tijd voor de terugreis.

De middag voor vertrek maak ik een wandeling door Toruń en koop bij een bakker een lekker stevig brood, en bij verschillende supermarkten een paar mueslirepen, zakjes soep, een pak rode linzen en een zak noten. De gastvrouw van mijn laatste logeeradres tovert bij verrassing een plaat goed gelukte zelfgemaakte mueslirepen uit haar oven, zelfs een beetje te veel om allemaal mee te nemen. Alles bij elkaar heb ik weer zo veel proviand dat ik pas op de laatste dag van de terugtocht nog een paar dingen in een winkel haal.

Jazz w pałacu - Teatr Muzyczny Toruń


Deelfietsen - Plac 4 czerwca 1989 roku


Stadspoort in Toruń


Kade langs de Wisła, Toruń


Wegwijzer naar zustergemeente Toruń

[Tom Fekkes]

Verblijf in Polen

Ik breng een aangename week door met vrienden in Bydgoszcz en Toruń en logeer op verschillende adressen. We hebben jamsessies, gaan naar concerten, genieten van copieuze maaltijden thuisgemaakt en in restaurants, maken fietstochtjes en zwemmen in meren. Dan wordt het tijd voor de terugreis.
De middag voor vertrek maak ik een wandeling door Toruń en koop bij een bakker een lekker stevig brood, en bij verschillende supermarkten een paar mueslirepen, zakjes soep, een pak rode linzen en een zak noten. De gastvrouw van mijn laatste logeeradres tovert bij verrassing een plaat goed gelukte zelfgemaakte mueslirepen uit haar oven, zelfs een beetje te veel om allemaal mee te nemen. Alles bij elkaar heb ik weer zo veel proviand dat ik pas op de laatste dag van de terugtocht nog een paar dingen in een winkel haal.

Welk instrument speel je?

[Martin van Mourik]

Dag 5

Ik sta aan het einde van de nacht op en sluip vroeg in de morgen om niemand wakker te maken zo stil mogelijk mijn laatste logeeradres in Toruń uit. Gisteravond heb ik afscheid genomen. Het heeft vanacht geregend en het is een grijze morgen. Ik rij in zuidwestelijke richting door de bossen ten zuiden van Toruń over de doorgaande weg nummer 15. De weg lijkt niet strict verboden voor fietsverkeer, maar is er zeer zeker niet voor gemaakt. Ik duik af en toe de berm in om achteropkomende vrachtwagens en auto's niet te hinderen en gevaarlijke situaties te voorkomen. Andere routes waren mogelijk geweest maar ik vond dat te veel omrijden toen ik de route plande. Ik bereik Gniewkowo en het leed is geleden.

Langs Barcin, Żnin, Wąngrowiec, Rogoźno, Obrzycko, Wronki, Sieraków en Międzychód rij ik meestal vlot door over goed wegdek. Er staat een zwakke oostenwind. Ondertussen begint het min of meer aanhoudend te miezerregenen. Bij Obrzycko probeer ik een afsteker door het bos, dat gaat de eerste helft uitstekend, maar de tweede helft wordt het een zanderig spoor waar ik stukken mijn fiets moet duwen. Tussen Międzychód en Skwierzyna, langs de Warta is het bosrijk en erg rustig op de weg. Een van de redenen hiervoor is waarschijnlijk het stuk met kilometers lange grove klinkerstraat vanaf Novy Dwór. Er ligt een strook grint naast waarover ik nog redelijk vooruit kan komen.

Het wordt al weer tijd om een bivakplek te zoeken en ik zie een paadje dat naar een dode lus van de Warta afdaalt. Ik ga even kijken en het ziet er goed uit, ik ben er onzichtbaar vanaf de hoger gelegen weg, ik heb mooi uitzicht over de rivierarm, en er is een klein vlak stukje in het terrein waar mijn tent net op past. Ik zet mijn tent op en kook mijn avondmaal zittend in mijn tent in de miezerregen. Die nacht komen er nog meer regenbuien over.

[Martin van Mourik]

Dag 6

Regenbuien aan het einde van de nacht gaan over in miezerregen vroeg in de morgen. Ik sla de meeste druppels van het tentdoek af en pak mijn tent vochtig in. Er staat nog steeds zwakke oostenwind. Voorbij Skwierzyna wil de door brouter berekende route mij laten doorsteken over de Warta naar Witnica, maar ik heb geen zin om dat stuk tussen Witnica en Kostrzyn nad Odrą nog een keer te rijden. Ik vervolg doorgaande weg nummer 22 in de regen volgens hetzelfde recept als gistermorgen. Het is vervelend rijden over een weg die totaal ongeschikt is voor fietsers, constant met de aandacht bij achteropkomend verkeer. Er zijn rustige stukken waar ik best goed kan doorrijden, en er zijn stukken waar ik vaak de berm in duik. Niemand lijkt zich verder aan me te storen, er wordt niet naar me getoeterd, op rustige stukken haalt men me op ruime afstand in, als ik de berm in duik rijden vrachtwagens met een slinger personenwagens erachter onverstoorbaar langs me heen. Tussen Witnica en Kostrzyn nad Odrą ligt een uitgestrekt moerasrijk natuurgebied waar ik nu langs de zuidkant langs fiets. Er staan een natuurobservatietoren en een natuurinformatiecentrum langs deze weg, vrijwel alleen toegankelijk voor gemotoriseerd verkeer, oh ironie.

Bij Kostrzyn nad Odrą passeer ik de grens via de zelfde fietsonvriendelijke route als op de heenweg, maar dit keer weet ik hoe die loopt. Het is opgehouden met regenen en in de loop van de morgen trekt de bewolking langzaam weg. Vanaf Kostrzyn heb ik nog geen route gepland. Het lijkt me leuk om door het centrum van Berlijn te fietsen. Ik volg de doorgaande wegen B1 en B5, het rijdt lekker door over vrijliggende fietspaden net zoals je die in Nordrhein-Westfalen aantreft, geen landweggetjes met hobbelasfalt dit keer. Seelow ligt niet bij een See en het ligt ook niet low, maar bovenop een heuvel. Klokslag twaalf uur rij ik door Müncheberg en hoor de klokken luiden. Müncheberg lijkt komend vanuit het oosten helemaal niet op een berg te liggen, maar daarna gaat het wel lange tijd omlaag.

Bij de kruising met de A10 verandert de B5 in een soort snelweg zonder er naast liggend fietspad. Deze doorgaande weg verder volgen is alleen voorbehouden aan gemotoriseerd verkeer, fietsers moeten maar door alle Berlijnse voorsteden heen kronkelen. Ik probeer een stukje over wegen langs het spoor te fietsen maar dat schiet niet op, daarna volg ik bewegwijzerde fietsroutes naar Mitte. Dit voert mij langs Landschaftspark Herzberge waar ik een publiek drinkwaterpunt zie en mijn waterzakken vul. Tussen drie en vijf slinger ik door het centrum van Berlijn heen en maak veel fotostops. Via Spandau rij ik de stad uit richting Falkensee, Nauen en Rathenow. Ik gebruik een tijdje de in OsmAnd ingebouwde navigator, maar die leidt me veel te veel over kronkelige achterafweggetjes, leuk voor wie een rustig fietstochtje wil maken, maar niks om afstanden mee te maken.

Bij Rathenow zou ik aanhaken bij de meer zuidelijke variant van de twee routes ten noorden van Osnabrück, Hannover en Wolfsburg die ik voor de heenweg uitgezocht had. Ik bedenk me nu dat ik liever een nog wat zuidelijker route wil, zodat ik niet via dezelfde weg terug Nederland in zal rijden. Vanaf Nauen ga ik nu in zuidwestelijke richting naar Brandenburg an der Havel. Het wordt tijd om een bivakplek te zoeken en ik kies voor een bij het bos liggend meer in de buurt van Päwesin en Bagow. Terwijl het begint te schemeren vind ik aan de noordkant van het meer Bagower Bruch een mooie rustige plek langs een bospad.




Brug over grensrivier Odra / Oder


Trinkwasser bei Landschaftspark Herzberge


Zentrum Berlin


Alexanderplatz












Bagower Bruch

[Willeke_IGKT]

Welk instrument speel je?

Martin speelt gitaar. 
Er zijn verschillende posts hier over het meenemen van de gitaar, op zijn open ligger en eventueel in een VM.

[Tom Fekkes]

Welk instrument speel je?

Martin speelt gitaar. 
Er zijn verschillende posts hier over het meenemen van de gitaar, op zijn open ligger en eventueel in een VM.

Dank je wel. Ik heb het inderdaad voorbij zien komen, maar vergeten. Ik word oud!!

[Martin van Mourik]

Dag 7

Via Gortz en Butzow rij ik naar Brandenburg an der Havel waar ik rond acht uur even in het centrum rondkijk. Er liggen flinke meren rond deze stad, met mooie uitzichten vanaf de bruggen waar je overheen rijdt. Met wat gepriegel op het schermpje van mijn mobiel laat ik brouter.de een route uitrekenen die ten zuiden langs Wolfsburg, Hannover en Osnabrück loopt, en me via Winterswijk en Arnhem terug naar huis brengt.

Er staat vandaag een stevige westenwind, windkracht 4 a 5, die mijn snelheid aanzienlijk beperkt. De route voert me vanaf Gerzow over een landbouwweg die bestaat uit twee sporen van betonplaten naar de dijk langs de Elbe. Ik fiets bijna een uur lang over de dijk met uitzicht over de Elbe en een reusachtige industriële berg in de verte. Dan steek ik via het veer bij Rogätz de Elbe over. Ik deel deze overtocht met een andere fietsreiziger en een motorrijder. De motorrijder stelt me een vraag over mijn opmerkelijke fiets, en ik vertel wat over mijn fiets en over de afstanden die ik er momenteel mee afleg. Voordat hij aan de overkant wegrijdt steekt hij zijn duim naar me op.

Ik rij via meestal rustige wegen verder met ferme tegenwind, de bewolking neemt toe en wordt donkerder, en ik krijg een korte regenbui over me heen waarvoor ik mijn regenjas aantrek. Om half zes ben ik in Braunschweig, ik rij een rondje door het centrum, vind een plein met een drinkwaterfonteintje, vul mijn waterzakken, en besluit om in deze stad een plek te zoeken waar ik wat kan eten. Dan kan ik s'avonds nog een eindje doorrijden, ik heb met al die tegenwind vandaag niet zo veel voortgang gemaakt. Ik zie in het centrum veel onaantrekkelijk ogende pizza- en shoarmatenten enzo, dat soort voer staat me niet aan en ik kan mijn fiets daar niet goed in de gaten houden. Aan de rand van het centrum zie ik een Chinese afhaal, hier krijg ik voor 7,50 vlot een flink bord thaise vegetarische curry met rijst voorgezet, en ik kan het daar in het zicht van mijn fiets opeten.

Om zeven uur vertrek ik uit Braunschweig. Normaal zocht ik om deze tijd een bivakplek, nu ga ik nog een eindje rijden. Ik heb in Braunschweig aardig wat fietsers gezien, en in de dorpen er omheen zie ik veel fietsenwinkels. Ik rij verder en de avond valt, ik vorder tot dichtbij Hannover. Tussen de dorpen Gleidingen en Koldingen ligt een natuurgebied met plassen. Ik ga dit gebied in en vind op een smalle landtong tussen twee meren een mooie houten uitkijktoren om in te overnachten. Mijn ketting is na het meermaals rijden door de regen de afgelopen dagen redelijk gaan tsjilpen. Bij het licht van mijn hoofdlamp geef ik mijn ketting een waxbeurt, mijn fiets staat vanacht droog onder de toren. Boven in de toren leg ik mijn mat en slaapzak uit, mijn tent laat ik ingepakt. Ik drink nog een kop thee bij het licht van de volle maan, en ga slapen. Dichtbij de toren staan hoogspanningsmasten en ik hoor de stroomleidingen zachtjes sissen, in de verte het geraas van de snelwegen rond Hannover.


Brandenburg an der Havel






Dijk langs de Elbe










Braunschweig

[Martin van Mourik]

Dag 8

Bij het opstaan zie ik vanuit de toren de zon boven het meer opkomen. Er komen wandelaars met een hond langs en ik wens ze een goede morgen. Mijn ketting loopt weer iets soepeler en zonder piepende bijgeluiden. Het weer is weer omgeslagen, de dag begint zonnig met zwakke oostenwind. Ik nader Porta Westfalica en zie een tijd lang links van me een langgerekte rug in het landschap liggen met een gleuf erin waar de Weser doorheen loopt. Rond elf uur rij ik door deze gleuf, en ik daal af naar Bad Oeynhausen. Ik rij de stad in en herken het Werre Park, het grote winkelgebied langs de Mindener Straße waar vroeger al het snelwegverkeer langs geleid werd. Ik loop met de fiets aan de hand een rondje door het Kurpark, het centraal gelegen park met meerdere Kurhausen.

Van Bad Oeynhausen tot Bad Rothenfelde is het landschap behoorlijk heuvelachtig met een aaneenschakeling van steden en dorpen. Het is veel klimmen en dalen hier en ik mis een paar keer een afslag, al met al schiet het niet zo op. In Bad Rothenfelde sta ik met verbazing te kijken naar een enorme wand met langs takkenbossen druipend water. Het doet me denken aan iets vergelijkbaars dat ik ooit in het Poolse kuuroord Ciechocinek heb gezien. Dit blijkt achteraf te kloppen, het is een Gradierwerk (de.wikipedia.org/wiki/Gradierwerk), een 18e-eeuwse houten installatie voor de winning van zout uit pekel. In onder andere Bad Rothenfelde en Ciechocinek zijn ze bewaard gebleven.

Na Bad Rothenfelde is het land vlakker, zijn de wegen rustiger, en gaat het weer wat vlotter. Ten oosten van het dorp Brock rij ik tien minuten lang tussen de velden over weggetjes die allemaal ook de naam Brock dragen. Ik heb opeens zeer hoge nood, en kan nog net op tijd mijn fiets in de berm op de zijkant gooien en tussen een houtwal springen. Rustig een plek ver uit het zicht zoeken en eerst even een kuiltje graven is er niet meer bij. Ik begraaf dit keer dan maar alleen het wc-papier, waarvan ik bij gebrek aan mos, gras of varens veel gebruik.

Het plaatsje Altenberge ligt daadwerkelijk op een bergje, om mijn knieën op deze helling te sparen verleg ik de ketting naar het kleine voorblad. Net als afgelopen voorjaar in l'Ardenne Bleue haakt mijn derailleur zich in het achterwiel. Ik voel het gebeuren en stop direct, en leg mijn fiets op zijn kant op de stoep. Ik sta een tijdje te schelden, en begin dan aan het herstelwerk. Alle bepakking van mijn fiets af, fiets op zijn kop over de vangrail aan de overkant van de weg, achterwiel eruit, kettingafscherming eraf, derailleur rechtbuigen. Terwijl ik bezig ben krijg ik meerdere keren hulp aangeboden, waarvoor ik vriendelijk bedank. Daarna alles weer netjes op zijn plek terug, en een proefrit, het werkt. Uiteindelijk gaat alle bepakking weer op mijn fiets en kan ik verder, ik ben een uur kwijt aan deze narigheid. Ik duw mijn fiets het bergje op, en kijk even in het centrum rond, ik zie geen supermarkt, en ik zie geen aantrekkelijke snelle eettent. In het volgende plaatsje, Laer, ben ik de laatste klant bij de supermarkt, en vervolgens de laatste klant bij de pizzatent. Ik hou helemaal niet van pizza, jammer dat die Duitsers niet gewoon snackbars of frietkotten hebben waar je een grote portie friet kunt halen, wat zou ik daarvan genoten hebben op dit moment. Maar goed, de pizza vult, en ze hebben prima Apfelschorle waarmee ik het kan wegspoelen. Apfelschorle hebben ze dan weer niet bij de Nederlandse snackbars, ook een gemis.

Ik rij in het donker verder, de wegen zijn zeer rustig, mijn basismodel 30 lux elektrische fiets koplampje doet zijn werk uitstekend. Ik negeer alle verplichte fietspaden en rij lekker over de rijbaan, zodat ik steeds een duidelijk spoor van oplichtende strepen en reflectoren voor me heb. Om twaalf over twaalf rij ik bij Oeding de Nederlandse grens over, en even later sta ik in Winterswijk. Tussen Winterswijk en Lichtenvoorde sta ik een tijd lang te hannessen met mijn bepakking omdat er iets aanloopt, daarbij word ik gadegeslagen door tientallen nieuwsgierige kalveren. Tussen Lichtenvoorde en Doetinchem rij ik over lange landelijke wegen met goed wegdek, maar zonder strepen en reflectoren. Dit geeft nogal weinig visuele prikkels, en ik merk dat mijn vermoeide brein er af en toe wat bij verzint, ik ben blij als ik Doetinchem bereik en tussen de lantaarnpalen fiets. In het centrum sta ik stil om de batterijen voor mijn koplamp te vervangen. Een zwaar beneveld jong stel komt langs waggelen en kijkt verbaasd naar mijn vreemde model fiets, ze vragen of dat nou lekker rijdt. Ik vertel dat het een fijn model fiets is voor lange afstanden, en dat ik net uit de buurt van Hannover ben komen fietsen, en nog even door wil naar de Utrechtse Heuvelrug. Ik krijg een high five van ze en ze waggelen rustig verder.

Via de brug bij Westervoort bereik ik om vijf uur Arnhem, ik ben nu op bekend terrein. Ik steek de Nederrijn over via de John Frostbrug, zodat ik zonder hoogteverschillen de dijk af kan fietsen tot aan de brug bij Rhenen. Normaal vind ik dit een fijne route, maar het is nu een ware verschrikking. Er hangt een dikke mist rond de dijk met slechts enkele tientallen meters zicht, en ik rij daardoor voortdurend een zeer eentonige waas tegemoet. Mijn vermoeide brein krijgt hierdoor weer de neiging om lichtelijk te hallucineren. Mijn evenwichtsgevoel en reactievermogen zijn ook aan het aftakelen, en daardoor zwabber ik over de dijk. Mijn tijdsbesef is ook niet meer honderd procent. Ik ploeter voort en het is echt zeer onaangenaam. Uiteindelijk bereik ik in de ochtendschemering de brug bij Rhenen, en steek deze langzaam over. Het laatste stuk zet ik de vaart erin, en schiet het weer op. De weg van Rhenen van naar Doorn biedt veel meer prikkels en mijn hersenen doen weer normaal mee. Ik pak in de dorpskernen veel stukken rijbaan mee en wijk ruim op tijd uit naar het hobbelige fietspad bij achteropkomend verkeer. Ik doe er ongeveer drie kwartier over, een normale tijd. Om kwart voor acht ben ik uiteindelijk thuis, uren later dan ik gedacht had toen ik aan deze nachtrit begon. Ik heb er vanaf de Koldinger Seen 24,5 uur over gedaan.

Toren bij Koldinger Seen






Nadering Porta Westfalica


Porta Westfalica, brug over de Weser


Kurpark Bad Oeynhausen






Gradierwerk Bad Rothenfelde


Panne bij Altenberge


Brug bij Westervoort


John Frostbrug Arnhem


Brug bij Rhenen


Bijna thuis

[Fietsbennie]

Petje af en respect Martin, dat avontuur doe ik je niet na. Gunst wat een afstanden leg jij achter elkaar af. Vooral die laatste!
Na 200 kilometer vind ik een douche wel zo fris, hoe deed jij dat, dook je het water nog even in?

[Lig-hen]

Het lijkt mij een heerlijk gevoel van vrijheid, Martin, om zo onderweg te zijn; en ik ben stevig onder de indruk van de afstanden die je aflegt
Dank je wel voor je verhalen en foto’s, dat we mogen meegenieten.

[Lopopodium]

Dit lijkt me nou echt zo'n tocht waarbij je je elke dag toch best wel eens eenzaam en wat ontheemd kan voelen. Of viel dat wel mee?

[Martin van Mourik]

Petje af en respect Martin, dat avontuur doe ik je niet na. Gunst wat een afstanden leg jij achter elkaar af. Vooral die laatste!

Nou ja, dat je op een open tweewieler een afstand van rond de 250 kilometer kunt rijden heb ik juist uit onder andere jouw fietsverhalen. Of ik dat dan vier dagen achter elkaar vol kon houden wist ik niet, maar het bleek wel te kunnen.

Die laatste rit van meer dan 24 uur had ik domweg geen zin meer om te stoppen totdat ik thuis was, en ik was ook gewoon benieuwd hoe het zou zijn om zo lang door te halen. Daarna anderhalve dag op apegapen gelegen. Zondagavond bij vrienden wezen eten, toen ging het wel weer. Als ik i.p.v. doorrijden nog een keer ergens overnacht had, en daarna het laatste stuk gereden, was ik misschien al op zaterdagavond weer redelijk hersteld geweest.

Na 200 kilometer vind ik een douche wel zo fris, hoe deed jij dat, dook je het water nog even in?

Op de twee heetste dagen, dag 2 en 3 van de heenreis ben ik aan het einde van de dag het water in gedoken, en heb mijn pet uitgespoeld. Bij aankomst in Bydgoszcz en bij aankomst weer thuis ben ik onder de douche gesprongen, en het bezwete spul in de was gedaan. Tijdens de terugreis lagen de temperaturen wat lager en was het minder zweterig.

Bij bergtochten ben ik wel gewend om gewoon een week lang in dezelfde kleren te lopen. Dat stoort me ook niet zo, totdat ik me weer onder de mensen moet begeven, dan wil ik graag gewassen zijn, schoon spul aanhebben en wat deo op, vooral als het binnen zitten is.

Ik heb zelf geen al te gevoelige neus, dat zal misschien ook wel helpen. Ook zweet ik volgens mij niet zo uitbundig als andere mensen.

Dat gele shirt is van polyester waarin iets van zilverionen verwerkt zijn, zodat het niet zo snel gaat stinken. Dat helpt ook.

---

Dit lijkt me nou echt zo'n tocht waarbij je je elke dag toch best wel eens eenzaam en wat ontheemd kan voelen. Of viel dat wel mee?

Ik kan eenzaamheid vaak juist wel waarderen. Het is iets dat ik opzoek bij bergtochten, je een paar dagen helemaal los maken van de bewoonde wereld, nul voorzieningen gebruiken en puur op je eigen uitrusting vertrouwen. Door het wildkamperen had deze tocht daar wel een klein beetje iets van weg.
Er waren wel een paar leuke toevallige korte ontmoetingen die een mogelijk gevoel van ontheemdheid tegengingen, bijvoorbeeld:

• de natuurfilmer die me viel Spass wenste bij de uitkijktoren die eerste avond aan de Dümmer See
  
• de veerpontkapitein bij Havelberg die me vertelde hoe hij me gisteren had zien fietsen
  
• de motorrijder op de veerpont bij Rogätz waar ik een kort gesprek over mijn fiets mee had
  
• de mensen in Altenberge die me spontaan hulp aanboden toen ik met die derailleur bezig was
  

[Raymond]

Wow Martin, wat een gave reis! En wat een afstanden inderdaad. Ik kan me gewoon geen voorstelling maken bij 24,5 uur fietsen achter elkaar. Maar het prikkelt wel het gevoel van uitdaging. Mijn respect heb je!

Dat solo gaan, daar kan ik me wel helemaal in herkennen. Toen ik in Zwitserland woonde ging ik ook een aantal keer per jaar solo de bergen in met rugzak en tentje. Voor een aantal dagen is dat echt heerlijk tot rust komen. Ik heb ooit één keer, toen ik in Zuid-Engeland woonde, en vanuit huis de North Downs Way ging wandelen (ik woonde nabij de het westelijke uiteinde) gemerkt dat het solo gaan ook kan leiden tot overbelasting. Juist omdat je niets anders om handen hebt dan voorwaarts gaan, kun je lange dagen maken, maar dat leidde toen tot een knieblessure links en een overbelaste spier rechts na 5 dagen waardoor ik moest stoppen. Dus voor mijn gevoel moet je wel leren doseren.