Een leercurve is een designfout

[365cycle]

Designfouten worden altijd erg makkelijk geaccepteerd. Voor je het weet zijn ze onderdeel van onze folklore, en is de gebruiker trots op het feit dat hij een gebrekkig apparaat weet te bedienen.

Klopt, maar het betekent niet automatisch dat enige moeilijkheidsgraad in de bediening gelijk staat aan een designfout.

Vergelijk het eens met een bakje espresso. In de meeste horecagelegenheden met fatsoenlijke koffie tref je een multigroepmachine van La Marzocco of één van hun concurrenten aan. Vereist wat werk, maar er is nog steeds geen volautomaat die ook maar in de buurt komt qua niveau; Mits goed bediend komt daar al echt een heel lekker bakje uit. Ga je in Italië naar een klein authentiek koffietentje, dan hebben ze vaak een hevelmachine:



Een goeie espresso zetten met een hevelmachine is helemaal niet gemakkelijk, de meeste mensen zijn de 100 kopjes wel voorbij voordat het resultaat in de buurt van naar wens komt. Echter is het volledig handmatig en daarmee variabel maken van diverse parameters een kans om de kwaliteit een flink stuk beter te maken dan met je gemiddelde Nespresso, Senseo of Jura. De lekkerste koffie die ik ooit gedronken heb, kwam uit (een professionele versie van) die horecabroer van de éénarmige bandiet.

Leercurve! Niets mis mee. Als het maar voldoende voordelen heeft, ten opzichte van het makkelijke alternatief. En dat is dan vaak weer persoonlijk...

Ik liep vanochtend langs mijn Daf. Daf beweerde van 1958 tot 1975 (1977) dat een handgeschakelde auto een designfout was. Helaas had het vermogen om een dergelijk handgeschakeld voertuig te bedienen zich zover in de folklore genesteld dat men geen automaten bliefde. De automatische vervroeging van de ontsteking werd daarentegen zo geaccepteerd.

Ik denk dat die folklore maar een klein onderdeel van het probleem van de DAF is geweest; die automatische vervroeging van de ontsteking heeft geen nadelen, de Van Doorne transmissie wél. Tot PSA en VAG met de gerobotiseerde handgeschakelde versnellingsbak op de proppen kwamen was het verbruik van een auto met automatische transmissie bijzonder hoog; een vriend had ooit een tijd en Golf 1 met 1.5-liter motor en drietraps automatische versnellingsbak. De auto was in goede staat, maar minder dan 10 liter op 100 km was écht niet mogelijk, 15 liter zat bij een redelijke rijstijl vaak dichter in de buurt van de werkelijkheid. Hoewel de DAF een volledig variabele transmissie heeft is het verbruik daar ook niet om over naar huis te schrijven; snel (of zelfs vlot) zijn ze evenmin, en dat het kenmerkende geloei niet ieders hobby is verbaast me niet. 
De automaat werd pas populair toen er ook een koppelrijke motor aan geknoopt kon worden en het verbruik acceptabel te houden was. De Audi A4 V6 TDI die ik een tijdje gereden heb voldeed aan al die eisen (min of meer): Een CVT-transmissie die het toerental eigenlijk altijd laag wist te houden (en iedere 100.000 km een revisie nodig had, maar goed), een acceptabel verbruik (8 l/100 km), en vrij extreme tussensprints. In de VS werkte de automaat al veel eerder, als gevolg van de enorme lage brandstofprijzen en de enorme zes- en achtcilindermotoren die ze daar konden toepassen.
Hier hebben we dankzij PSA en VAG inmiddels volop gerobotiseerde versnellingsbakken (dus een handgeschakelde bak, die aangestuurd wordt door een computer); dat hielp het verbruik enorm. Daarnaast werkt Toyota met z'n Hybrid Synergy Drive enorm aan de populariteit van een (superzuinige) CVT, ook al werkt die met een heel ander principe dan de Van Doorne transmissie. Ook daar was het kenmerkende geloei bij de Prius en de Yaris een punt van kritiek, en zelfs de bloedsnelle Lexus GS450h had er last van:



Eigenlijk is het wel mooi. Wat de een een designfout vindt, daar ziet de ander wél de voordelen van in. Het is dus inderdaad heel persoonlijk. En soms, heel soms, krijgt zo'n designfout met een paar kleine aanpassingen de kans om de wereld te veroveren.