(Lig)fietsongelukken in de media

[365cycle]

'Fietser aangereden door automobilist' - Of 'fiets geschept door auto', dat mag ook

Doe dan dat eerste maar. Laten we die onschuldige homp staal vooral niet de verantwoording geven, want daarmee ontslaan we de bestuurder daarvan.

En nee, we hoeven het niet zo te laten. Ik ben het alleen niet eens met de discussie zoals die hier (wel vaker) gevoerd wordt. Fietsers zijn verre van onschuldig waar het risicovol deelnemen aan het verkeer betreft.

[...]
Eerlijk gezegd valt het me mee hoevaak fietsers met auto's in aanraking komen

Ik denk dat ik je even twee keer ga quoten. Want ook hier hangt alles weer af van in hoeverre dat gedrag daadwerkelijk gevaar voor een ander veroorzaakt. In geen enkele van bovenstaande situaties is het regelmatig zo dat de situatie gevaarlijk wordt voor een andere weggebruiker dan de fietser zelf. Zo nu en dan is het met die gedragingen zo dat de fietser gevaar veroorzaakt voor een voetganger of een medefietser, maar dat is vrijwel nooit levensbedreigend.
Daarnaast moet je je dan afvragen in hoeverre de openbare weg van de automobilist is. 

Kijk even naar hoe het verkeer in ons stadje er net 100 jaar geleden uit zag:


Het was destijds al echt een drukke stad. Toch kon je in het Rotterdam van toen een jongetje van bijvoorbeeld tien jaar makkelijk om een boodschap sturen. Er hing veel minder af van zijn eigen besef van verkeer en veiligheid, dan het nu doet. We kunnen onszelf niet zomaar van onze verantwoordelijkheid tot het inrichten van ons land ontslaan door te stellen dat "het andere tijden waren". Wie moeten we nu de vrijheid dan afnemen? 
Komen we weer bij de ontwikkeling van de prefrontale cortex bij met name mannelijke adolescenten en jongvolwassenen; ze zijn minder goed in het inschatten van gevolgen van hun acties dan we op latere leeftijd worden. Ondanks dat we daar bekend mee zijn, kiezen we er dus bewust voor om ze (steeds jonger!) wél auto te laten rijden en dus gevaar te laten veroorzaken, om ze vervolgens aan te spreken op een verantwoordelijkheid die ze nog niet volledig kunnen dragen (en dan onafhankelijk van of ze gevaar veroorzaken in een auto of op de fiets).

Ik vind het vreemd. En dan nog even terug naar dat lijstje.

- Geen richting aangeven

Dit zorgt er vooral voor dat je mínder snel onderweg bent, het veroorzaakt in veel gevallen geen direct gevaar. 
Daarnaast word ik in ons stadje opvallend vaak beticht van geen richting aan geven, met name tijdens de rit naar school, waarbij we dan op de tandem met z'n tweeën een arm uitsteken. En als dat betichten niet gebeurt, dan zie ik automobilisten bij de diverse rotondes nog regelmatig voorrang verlenen terwijl wij al aangegeven hebben rechtsaf te slaan (dat bedoel ik dus met de opmerking hierboven). 
Vergis je in één ding niet: In een auto is richting aangeven gemakkelijk. Je klikt het ding aan tot je de bocht om bent en dan springt ie vanzelf uit. 
De gemiddelde fietser is minder in balans wanneer die richting aangeeft, want heeft namelijk maar met één hand z'n stuur vast. Op de tandem kan ik prima richting aangeven door een bocht heen, maar zeker als m'n zoon er ook op zit is de kans op vallen groter dan wanneer ik beide handen aan het stuur heb. 
We hebben een spel gemaakt van richting aangeven (zo leer ik het hem), en we doen het dus áltijd. De kans is echter groot dat een automobilist niet kijkt gedurende de seconden dat wij onze arm uitgestoken hebben. 

- Niet voorsoorteren

Google het voor de grap eens. Ik dóe het namelijk wel - omdat het duidelijk en voor mij veiliger is - maar was er niet zeker van of het voor een gewone fietser nou toegestaan is of niet. Internet denkt daar blijkbaar niet anders over:

Gangbaar is dat wel, zoals Hilde zegt. Maar er rust geen verplichting op het gebruik van de fietsstrook, dus mag je als fietser ook voorsorteren.

VVN vindt dat bovenstaande niet klopt

- Niet houden aan de regels zoals door verkeersborden bepaald

Nogal een loze beschuldiging zonder 'm te specificeren. Ik kom bijvoorbeeld letterlijk iedere dag langs een STOP-bord op een kruising, en heb daar al meerdere malen een discussie tussen medeweggebruikers gezien, waarbij een automobilist geen voorrang verleende. Ja, je komt van rechts, maar er staat niet voor niets heel groot STOP op dat bord. Sterker nog: Ik heb daar nog NOOIT iemand zien stoppen. Letterlijk nog nooit.

- Links fietsen (letterlijk tegen het verkeer in dus, niet alleen maar niet rechts houden)

Kom ik ook iedere tegen, vaak ook over de stoep. Voornamelijk van ouders met kinderen, en op de weg die ik hierboven beschreef met de rotondes. Ik steek er zelf niet eens graag over, zo hard wordt er gereden en zo slecht wordt er voorrang verleend. Als je er in de ochtendspits vlot een rotonde over wil steken, moet je assertief en kordaat zijn en gewoon doorfietsen; tijdens mijn ritten terug van school heeft dat al meermaals geresulteerd in piepende banden en in de slechtste gevallen ook nog een scheldende automobilist.
Ze zien je wel, maar ze willen naar hun werk. Er zijn schokkend veel situaties waarin tégen het verkeer in fietsen veiliger is dan naar de juiste kant van de weg proberen te komen.

- Verkeerslichten negeren

Doe ik bij twee bepaalde stoplichten regelmatig (en dit soort stoplichten zijn er echt genoeg). Ik gebruik bewust die andere term. Er zijn best wel wat gemeentes die totale schijt hebben aan fietsers; alleen groen als de kruising verder vrij is. En in de ochtendspits is die dat vaak niet, dus staan brave fietsers bij die stoplichten 5 tot 10 minuten te wachten terwijl de auto's ondertussen al meerdere cycli van 2 tot 3 auto's (want te druk) gehad hebben. In mijn tweede voorbeeld betreft het een stoplicht in een ventweg in the middle of nowhere: het stoplicht voor de grote weg staat 's nachts consequent op groen, het stoplicht voor de ventweg op rood. De knop die er zit doet niets, de sensoren worden niet getriggered door mijn velomobiel. De situatie is overzichtelijk en ik kom er met volle vaart van een heuvel af, waar vanaf het nog overzichtelijker is. Ik ga daar 's nachts niet staan wachten tot er per ongeluk een verdwaalde trekker voorbij komt.
M.a.w.: Afhankelijk van de situatie vind ik het niet eens niet zo erg, maar zelfs begrijpelijk. 

- Geen verlichting gebruiken

Dat kan heel vervelend zijn, maar de nadruk wordt daar nu wel héél erg op gelegd. Fietsers zijn óók gewoon zichtbaar zonder dat ze licht voeren. Ja, zelfs 's nachts. Je ziet ze later, het veroorzaakt een schrikreactie en dat is niet oké, maar jezelf ontslaan van enige verantwoordelijkheid omdat de fietser geen licht aan had.. mwah, zo makkelijk werkt het echt niet.
Wat ik kortgeleden vernam vind ik zorgelijker: dat de zichtgrens om te mogen autorijden bijgesteld is van 80% naar 60% (met bril).

- Gebruik maken van een mobieltje (niet hands-free)

Ah ja, dus we mogen wel richting aan geven (niet hands-free), maar niet even bellen? Vreemde keuze. De afleiding van een gesprek is minstens net zo'n groot probleem, en welke weggebruiker heeft z'n medeweggebruikers het meest met niet opletten? Juist, de automobilist. Die fietser rijdt m'n kind niet zomaar naar het hiernamaals.
Wie heeft er een mieters groot touchscreen in z'n auto waarvoor de ogen echt van de weg moeten als er iets op moet gebeuren, en dat gewoon tijdens het rijden bediend mag worden? Juist, de (moderne) automobilist.

- Grote koptelefoon op, zodat je geen last hebt van al dat lawaai om je heen

Wat is het nou? Gaan we nou één oor vrij houden, of toch maar een koptelefoon op? 
In de auto wordt zelfs door onze vrienden van de Wielerbond geadviseerde over auto's met bétere isolatie, m'n Audi A4 was destijds uitgevoerd met de optie VW5 "acoustic glass". Gewoon dubbel glas in de voorruiten waardoor je zelfs een ambulance achter je eerder via de spiegels opmerkt dan met je gehoor.
De muziek behoorlijk hard aan hebben in de auto is daarnaast ook niet verboden. Voor de duidelijkheid: Ik rijd hooguit velomobiel met een bluetooth speakertje naast me hoor, maar toe, leg me nog eens uit wat er mis is met die koptelefoon, als je je gehoor in een veel gevaarlijker vervoermiddel wél gewoon mag afsluiten van de buitenwereld.