Ligfietsbenen - rechtopfietsbenen

[Victor]

Het is een bekend verschijnsel dat je nadat je met ligfietsen gestart bent enige tijd nodig hebt voordat je sneller bent dan op je rechtopfiets. Ik vraag me nu af of dat ook andersom geldt? Ik doe mijn woon-werk verkeer op een rechtopfiets (omdat ik de stad utrecht door moet) en daarnaast hobby-tochten per ligfiets. Nu heb ik de afgelopen weken alleen liggend gefietst (vakantie), en ben sneller dan ik ooit geweest ben: ik kan 150km fietsen met een kruissnelheid van 30+. Maar woon-werk rechtop ben ik langzamer dan ik ooit ben geweest: het is zwoegen en zeker met wind tegen kan ik oma's op hun e-bike al niet meer bijhouden.

Hebben anderen dit ook?

[blokdoorn]

17 dagen in noorwegen geklommen op de ligfiets met gemiddeld meer dan 100km per dag, en vond thuisgekomen de rechtopfiets voor een kort ritje naar de supermarkt nogal tegenvallen (wel met tegenwind).

[Bacchus]

Om oma-op-de-ebike tegen serieuze wind in bij te houden mag je nog best een vermogen trappen, dus zo gek is dat niet. Dat je harder moet werken voor een bepaalde snelheid (tov de ligfiets) lijkt me ook logisch. Maar dat is beiden vooral psychologisch, dat was vroeger ook. Ik kan me ook voorstellen dat een fiets die lang stil gestaan heeft ook geen beste staat van onderhoud heeft: uitgedroogde ketting en banden, vastgekoekte lagers, dat soort dingen. Misschien is het weer even wennen qua handigheid. Je bent wellicht inmiddels wat ouder of minder fit en levert daarom minder vermogen.

Maar dat je serieus minder vermogen kan leveren vanwege de andere (maar voor jou bekende) houding geloof ik niet. Andersom vind ik "bent legs" ook een fabeltje, trouwens. Het kost even om sneller te worden op de ligfiets maar dat is allesbehalve vanwege je beenspieren, eerder handigheid, balans en vertrouwen.

Afgelopen weekend reed ik een ritje van 80 km op de Defy. Snelheid was daar het probleem niet (al sprint ik duidelijk minder hard dan tien jaar geleden) maar mijn schouders en achterwerk werden er niet blij van.

[365cycle]

Maar dat je serieus minder vermogen kan leveren vanwege de andere (maar voor jou bekende) houding geloof ik niet. Andersom vind ik "bent legs" ook een fabeltje, trouwens. Het kost even om sneller te worden op de ligfiets maar dat is allesbehalve vanwege je beenspieren, eerder handigheid, balans en vertrouwen.

Niet helemaal eens. Tijdens m'n vakantie heb ik heel weinig gefietst, maar wel een paar pittige klimmetjes gedaan op een redelijk sportief model herenfiets met een 7V naafversnelling (dat is te weinig om ~25% op te rijden, heb ik even voor jullie getest  ). De volgende dag had ik ineens spierpijn in m'n billen, en dat heb ik eigenlijk nooit. Vermoed dat het komt omdat die gluteus maximus ineens kracht moet leveren terwijl ie veel langer is.

Andersom hoor je bij beginnende ligfietsers vaak dat ze last hebben van slapende/koude voeten, na een paar duizend km is dat weg. Dat zal niet zozeer een spieren-dingetje zijn, maar vermoedelijk eerder met doorbloeding te maken hebben, en dan vermoed ik met het feit dat je hart het bloed ineens actief over je knieën heen moet pompen ipv dat het gewoon "naar beneden valt". En vanuit die optiek vroeg ik me af: Zijn er eigenlijk ligfietsers die regelmatig en veel rijden én die spataderen hebben?

[Lig-hen]

Sinds ik zo'n jaar of 11 geleden met ligfietsen begon, merkte ik dat ik "bobbels" op mijn bovenbeen kreeg. Zeg maar: afgezakte spierballen. 
Tussendoor heb ik ongeveer 1,5 jaar niet gefietst, en in die tijd zijn die zwaar bevochten bobbels ook weer verdwenen. 
Sinds 2018 fiets ik weer als vanouds, de eerste jaren kreeg ik die spierbobbels niet weer, vermoedelijk als gevolg van een toen ontdekte spierziekte (zenuwen defect). En bizar, sinds ik glutenvrij eet (geen zenuwpijn meer) komen ze, weliswaar in bescheiden formaat, toch weer terug. 

Spataderen, als ik naar beneden kijk dan vrees ik dat er zoiets in wording is. 

[PietV*]

De fietsbewegingen of beenstrekkingen zijn voor alle soorten fietsen gelijk. Verschillen in afstelling buiten beschouwing gelaten. Als ik op mijn stadsfiets stap of op de racefiets in de beugels is een groter verschil in heuphoek dan op menig ligfiets. De veel gebruikte anekdote dat je opnieuw moet leren fietsen op een ligfiets is een sprookje. Ligfietsbenen = rechtopfietsbenen.
Voor het leveren van duurvermogen lijkt mij voor een ligfietser gunstiger. Een ligfietser gebruikt namelijk minder onnodige spieren voor het trapvermogen te leveren en spaart daarmee energie.

Gewenning ja. Beginnende ligfietsers op twee wielen fietsen krampachtig met druk op de pedalen met horizontale benen. Soepel ingeklikt fietsen voorkomt "slapende" voeten.

De bloedsomloop op een ligfiets is gunstiger dan rechtop. De voeten liggen zelden hoger dan het hart. Een soms bijna vlakke heuphoek met bijna gestrekte benen zorgen voor een optimale bloedcirculatie door de benen. De liesslagaders en de liesaders liggen bijna gestrekt horizontaal. De grootste barrière voor de bloedsomloop zit op spierniveau en dat is voor alle standen van de benen gelijk.
Bij liggend fietsen wat meer weerstand bij aanvoer wordt gecompenseerd door minder weerstand retour naar het hart. Bovendien zitten er klepjes in de grotere aders naar het hart om te voorkomen dat het bloed terugstroomt. Zijn die klepjes defect dat komen de spataderen om de hoek kijken.

Als laatste nog dat de spierbewegingen in de benen een pompende werking heeft op het aderlijk bloed richting het hart en dat de lymfevloeistof vanuit de spieren via de lymfebanen worden afgevoerd richting de hals en daar weer in de bloedbaan worden gebracht. Dat gaat liggend fietsen veel beter.

[365cycle]

Daar zit idd wel wat in, de belabberde heuphoek op een bukfiets bevordert de doorstroming idd niet. Zou het juist die heuphoek zijn waardoor ik spierpijn kreeg? Na één wat langer stuk op het zadel voelde ik ook m'n "zaakje" niet meer, haha.

[Wim -de roetsende]

Na één wat langer stuk op het zadel voelde ik ook m'n "zaakje" niet meer, haha.

Aha, daar is die dan........de zo gehate, maar ook wereldberoemde 'Slaapzak'.

Was voor mij ooit de reden om te gaan ligfietsen.

Ik heb nog een blauwe maandag een poging gedaan tot het rijden op een mountainbike. Ik had de vreemde hersenspinsel om daarop mijn woon-werk-verkeer te gaan doen.

De slaapzak was eigenlijk een soort van mijn redding. Ik zag daarna het licht oftewel de ligfiets.

[Frutsel]

Na één wat langer stuk op het zadel voelde ik ook m'n "zaakje" niet meer, haha.

Aha, daar is die dan........de zo gehate, maar ook wereldberoemde 'Slaapzak'.

Was voor mij ooit de reden om te gaan ligfietsen.

Ik heb nog een blauwe maandag een poging gedaan tot het rijden op een mountainbike. Ik had de vreemde hersenspinsel om daarop mijn woon-werk-verkeer te gaan doen.

De slaapzak was eigenlijk een soort van mijn redding. Ik zag daarna het licht oftewel de ligfiets.

Je zou toch een slaapzak eerder op een lig-fiets verwachten

[Niels van der Wal]

Het is een bekend verschijnsel dat je nadat je met ligfietsen gestart bent enige tijd nodig hebt voordat je sneller bent dan op je rechtopfiets. Ik vraag me nu af of dat ook andersom geldt? Ik doe mijn woon-werk verkeer op een rechtopfiets (omdat ik de stad utrecht door moet) en daarnaast hobby-tochten per ligfiets. Nu heb ik de afgelopen weken alleen liggend gefietst (vakantie), en ben sneller dan ik ooit geweest ben: ik kan 150km fietsen met een kruissnelheid van 30+. Maar woon-werk rechtop ben ik langzamer dan ik ooit ben geweest: het is zwoegen en zeker met wind tegen kan ik oma's op hun e-bike al niet meer bijhouden.

Hebben anderen dit ook?

In de stad fietsen is het trainen van je explosief vermogen; je moet telkens optrekken bij stoplichten; kruisingen en tussen ander verkeer. Explosieve spieren zijn anders dan spieren voor duurvermogen. (vergelijk sprinters en marathonlopers)

Op vakantie heb je vooral duurvermogen gefiets, dus je duurvermogen vergroot maar je explosief vermogen verwaarloosd.

Het ligt dus niet aan een veranderde houding, maar aan anders spiergebruik. Als je nu weer regelmatig door de stad gaat fietsen dan train je je explosiviteit weer en komt het dus terug. Tochtjes op je ligfiets zullen voorlopig nog wel makkelijker gaan; al zal het opgebouwde vermogen wel weer afnemen.

Niels, doortrapper, van der Wal

[kuŝbiciklo]

De fietsbewegingen of beenstrekkingen zijn voor alle soorten fietsen gelijk.

...maar de uitwerking van de zwaartekracht op de benen is in deze twee scenarios niet gelijk.

[PietV*]

De fietsbewegingen of beenstrekkingen zijn voor alle soorten fietsen gelijk.

...maar de uitwerking van de zwaartekracht op de benen is in deze twee scenarios niet gelijk.

Fietsen is een cyclische bewegingen, waarbij het ene been contra beweegt t.o.v. het andere. Dat houdt de zaak zowel horizontaal als verticaal in evenwicht.
De zwaartekracht op de benen is liggend als staand even groot. Als de weegschaal voor jou 75 kg aangeeft maakt het niets uit op je die weegschaal gaat liggen, zitten of staan.

[Niels van der Wal]

De fietsbewegingen of beenstrekkingen zijn voor alle soorten fietsen gelijk.

...maar de uitwerking van de zwaartekracht op de benen is in deze twee scenarios niet gelijk.

Fietsen is een cyclische bewegingen, waarbij het ene been contra beweegt t.o.v. het andere. Dat houdt de zaak zowel horizontaal als verticaal in evenwicht.
De zwaartekracht op de benen is liggend als staand even groot. Als de weegschaal voor jou 75 kg aangeeft maakt het niets uit op je die weegschaal gaat liggen, zitten of staan.

De houding maakt wel uit als je loopt:
Liggend lopen heet kruipen en kost een hoop meer energie. Je blijft even zwaar als je opstaat.

Bloed in je lijf verdeeld zich anders bij staan of liggen; Je lijf moet zich hierop aanpassen. Dit kost tijd.

Niels, 75 kilo, van der Wal

[Roefie]

Toen ik (nu zo'n half jaar geleden) van mijn rechtopfiets naar mijn trike overstapte, waren er wel degelijk (bil)spieren die te kennen gaven normaliter niet zo sterk belast te worden. Na een week was het over maar het was er wel degelijk.

[Jeroen S]

Volgens mij gebruik je bij het ligfietsen de beenspieren toch net een beetje anders als op de rechtop fiets. Bij mij voel ik het in ieder geval op andere plekken in mijn benen, als ik mijn best doe.

Als ik op mijn ligfiets ga zitten, me aan de muur steun en beide benen recht vooruit steek, houd ik dat niet zo lang vol. Als ik op mijn rechtop fiets ga zitten, me aan de muur steun en beide benen recht naar beneden laat hangen houd ik dat veel langer vol. Gek he? Ze blijven even zwaar.

Ook als de beweging iets anders is, dan moet je lijf zich daarop aanpassen. Zitten er spieren of bewegingen bij die je anders niet zo veel gebruikt, dan merk je dat. Net zo als het verschil tussen Tennissen en Badmintonnen. Is toch net even anders. Heb in de vakantie 2,5 week alleen maar een rechtop fiets gebruikt, en ongeveer iedere dag. Ook wat langere ritten van 2 uur, wat ik normaal nooit doe met een rechtop fiets. De benen wilden wel, maar het stukje wat in contact was met het zadel vond het op een gegeven moment wel mooi geweest. Thuis weer op de ligfiets, voelde vertrouwd, maar toch ook weer gek.

[ZoefZoef]

Als ik wat vaart zet op een normale fiets, ben ik na een paar honderd meter al aan het puffen. Bij een ligfiets totaal niet.

[365cycle]

Als ik wat vaart zet op een normale fiets, ben ik na een paar honderd meter al aan het puffen. Bij een ligfiets totaal niet.

Daar had die meneer gisteren ook al last van. Vermoed echter dat het bij hem door de extra luchtweerstand kwam

[Willeke_IGKT]

Ik heb ooit een ventisit kussentje gekocht bij een onderhouds beurt aan mijn toenmalige trike. Hierdoor kwam ik 2 cm hoger te zitten terwijl de rest van de set-up hetzelfde bleef.

Die dag kwam ik thuis met spierpijn in de bovenbenen, in de spieren aan de bovenkant van de benen.
(Een paar dagen later was ik gewend aan die nieuwe houding.)

Het verschil tussen verschillende fietsen geeft ook altijd een kleine aanpassing periode, zelfs bij overstappen van de Flevo Bike naar de Flevo Trike, (bijna de zelfde houding maar een ander evenwicht gevoel.)

Ik gebruik de rechtop zitter en de vouwfiets te weining (en te kort) om er echt aan te wennen.
En dat deel van mij dat het zadel raakt geeft na een paar minuten al aan dat het genoeg is, tegen uren op de ligfiets.

[PietV*]

Volgens mij gebruik je bij het ligfietsen de beenspieren toch net een beetje anders als op de rechtop fiets. Bij mij voel ik het in ieder geval op andere plekken in mijn benen, als ik mijn best doe.

Als je fietsbewegingen maakt met een andere afstelling dan kun je je spieren voelen na afloop. Te grote afstand tussen zit en pedalen voel je aan de achterzijde van je benen. Te kort op de pedalen voel je aan de voorzijden van je benen. Zit je dieper voorover gebogen dat heb je kans dat de de bilspieren gaat voelen.
Ik rij wisselend op 3 ligfietsen en 2 bukfietsen. Alle fietsen goed afgesteld en nooit last van de spieren of iets dergelijks.

Als ik op mijn ligfiets ga zitten, me aan de muur steun en beide benen recht vooruit steek, houd ik dat niet zo lang vol. Als ik op mijn rechtop fiets ga zitten, me aan de muur steun en beide benen recht naar beneden laat hangen houd ik dat veel langer vol. Gek he? Ze blijven even zwaar.

Helemaal niet gek. Als ik in de ringen hang in hoekzit, benen horizontaal, ben ik eerder moe dan dat ik mijn benen laat hangen. Maar dat heeft niets met fietsen te maken. Fietsend geklikt in de pedalen merk ik geen verschil tussen de bukfiets en de ligfiets. Een prima balans tussen de beide benen. Liggend en staand.

[PietV*]

Toen ik (nu zo'n half jaar geleden) van mijn rechtopfiets naar mijn trike overstapte, waren er wel degelijk (bil)spieren die te kennen gaven normaliter niet zo sterk belast te worden. Na een week was het over maar het was er wel degelijk.

Dat is normaal. Op een rechtopfiets zit je hoofdzakelijk op je zitbotjes en niet op je bilspieren. In het zitje van je trike zit je wel op je bilspieren. En daar moet je aan wennen. Gewenning blijft, maar je fietsbewegingen zijn gelijk.

[Wim -de roetsende]

Ik ben het voor een heel groot deel met je eens Piet. Dat van die ligfietsspieren geloof ik ook niet.

Gewenning is wel het belangrijkste woord in dit draadje.


Toch iets dat mij opvalt. Op een gewone fiets bewegen mensen meer vanuit hun heupen als ze fietsen, bij ligfietsers zie ik dat in veel mindere mate. De heupen liggen vaak heel stil in het zitje en alleen de benen lijken het werk te doen.
Op welke manier zou dit nog invloed kunnen hebben op ons bewegingsapparaat en dus op onze bespiering/spieren?

[Niels van der Wal]

Ik ben het voor een heel groot deel met je eens Piet. Dat van die ligfietsspieren geloof ik ook niet.

Gewenning is wel het belangrijkste woord in dit draadje.


Toch iets dat mij opvalt. Op een gewone fiets bewegen mensen meer vanuit hun heupen als ze fietsen, bij ligfietsers zie ik dat in veel mindere mate. De heupen liggen vaak heel stil in het zitje en alleen de benen lijken het werk te doen.
Op welke manier zou dit nog invloed kunnen hebben op ons bewegingsapparaat en dus op onze bespiering/spieren?

De focus op spieren, botten en houding is de focus op de mechanica van het menselijk lichaam. Het heeft invloed maar is niet het enige.
Vermogen produceren is een constant proces waarbij zuurstof en energie aangevoerd moet worden en koolzuur en afvalproducten afgevoerd moet worden. Daarnaast betekent een inspanning van spieren vragen ook het veroorzaken van beschadiging van die spieren. Beschadigd materiaal moet afgevoerd worden; herstel materiaal moet aangevoerd worden. (Kort samengevat als trainen; spieren worden sterker hierdoor).
De veranderde lichaamshouding heeft invloed op de bloedsomloop; doorbloeding is nodig voor aan en afvoer van materialen. Als je gaat liggen is er minder bloeddruk op je benen, waardoor je lijf zich aan moet passen om de zelfde hoeveelheid bloed (is materiaal) in je benen te krijgen. Als je lang liggend gefietst hebt en weer rechtop gaat fietsen, dan is dit andersom. Ook hier in de bloedsomloop verstoord door een veranderde houding.

Als laatste zal de pomp (het hart) en het vatenstelsel zich moeten aanpassen aan de andere vraag en de andere houding. Dit is mechanica van flexibele materialen; geen simpele materie waar ik nauwelijks in thuis ben.

Niels, flexibel, van der Wal

[Victor]

Bedankt voor jullie gedachten :-)
Vanochtend ben ik vóór De Hitte nog een paar uur wezen fietsen op mijn ligger, en het is toch opvallend hoe makkelijk ik de trappers soepeltjes ronddraai en vrijwel moeiteloos een (voor mij) hoge snelheid bereik (33-35). Op mijn woon-werk bukfiets (ik schreef hierboven rechtopfiets, maar hij heeft een krom stuur ;-) ) is die souplesse helemaal weg, terwijl die er eerder wel was. En dan is het werken en niet lekker fietsen. Snelheid is niet heilig, ik ben inmiddels van "middelmatige leeftijd" (55) maar ik wil wel lekker fietsen :-)
Het moet toch met de houding te maken hebben, mogelijk doorbloeding want ik heb op één been idd een knoepert van een spatader waar ik op mijn bukfiets na een paar uur fietsen last van krijg maar op mijn liggert nooit... Of misschien is het toch de wat zware laptop die ik meeneem in een zadelpentas en niet best is voor de balans.

[PietV*]

Ik ben het voor een heel groot deel met je eens Piet. Dat van die ligfietsspieren geloof ik ook niet.
Gewenning is wel het belangrijkste woord in dit draadje.

Toch iets dat mij opvalt. Op een gewone fiets bewegen mensen meer vanuit hun heupen als ze fietsen, bij ligfietsers zie ik dat in veel mindere mate. De heupen liggen vaak heel stil in het zitje en alleen de benen lijken het werk te doen.
Op welke manier zou dit nog invloed kunnen hebben op ons bewegingsapparaat en dus op onze bespiering/spieren?

Ligfietsen is de meest efficiënte vorm van fietsen. Los van de luchtweerstand die ook in het voordeel van de ligfietser is.

Ook voor de ligfietser geldt dat heel veel spieren mee doen tijdens het fietsen. Maar veel spieren in de romp, armen en nek in veel geringe mate. Daarin zit de efficiëntie van je energieverbruik. Vrij vertaald het duurvermogen.
Bij staand fietsen worden veel spieren in grote mate aangewend om meer koppel op de pedalen te krijgen. Vaak moet je dan opschakelen om dat vermogen efficiënt kwijt te kunnen op de pedalen. Maar je moet daarbij ook je lijf dragen. De massa die normaal op het zadel rust. Uit onderzoeken is gebleken dat staand fietsen inefficiënt is en extra energieverlies oplevert. De betere bukfietser blijft in het zadel. Tenzij de zaak verdoofd raakt en enige doorbloeding het slapende zaakje tot leven wekt. Hebben ligfietsers geen last van.

---

De focus op spieren, botten en houding is de focus op de mechanica van het menselijk lichaam. Het heeft invloed maar is niet het enige. Vermogen produceren is een constant proces waarbij zuurstof en energie aangevoerd moet worden en koolzuur en afvalproducten afgevoerd moet worden.

Volkomen mee eens.

Daarnaast betekent een inspanning van spieren vragen ook het veroorzaken van beschadiging van die spieren. Beschadigd materiaal moet afgevoerd worden; herstel materiaal moet aangevoerd worden. (Kort samengevat als trainen; spieren worden sterker hierdoor).

Een spiercel wordt tussen de 60 en 90 dagen oud. Tussen de circa 1 en 1,5% van je spieren wordt dagelijks afgebroken tot bouwstenen of aminozuren voor nieuwe spiercellen. Spieropbouw kan plaatsvinden door geleidelijk gebruik of door training bij een nieuwe bewegingsvorm. Dan worden beschadigde spiercellen eerder vervangen. Bij training van spiergroepen wordt ook het intramusculair vet verbruikt en de "drogere" spieren beter doorbloed. De kwaliteit van de spieren verbeteren en worden efficiënter.

De veranderde lichaamshouding heeft invloed op de bloedsomloop; doorbloeding is nodig voor aan en afvoer van materialen. Als je gaat liggen is er minder bloeddruk op je benen, waardoor je lijf zich aan moet passen om de zelfde hoeveelheid bloed (is materiaal) in je benen te krijgen. Als je lang liggend gefietst hebt en weer rechtop gaat fietsen, dan is dit andersom. Ook hier in de bloedsomloop verstoord door een veranderde houding.

Die invloed is gering. De toename van de bloeddruk werkt in twee richtingen. Staand op het slagaderlijk bloed of aanvoer gunstig. Staand op het aderlijk bloed of afvoer ongunstig. Voor de hoeveelheid bloed die door je (getrainde) beenspieren kan laten stromen hangt sterk af van je conditie en je ademhaling. Hoe goed hou je je CO2 niveau in het bloed op peil. Hijgen is aderverkramping. Zeker voor de circa 70.000 km bloedvaten in de benen. Om te zwijgen over het totaal van 120.000 km bloedvaten.
Nogmaals voor de afvoer van het lymfevocht uit de spieren en dat is 1,5 keer meer dan het bloed, is liggend fietsen veel gunstiger. We hebben 200.000 km lymfevaten.

Als laatste zal de pomp (het hart) en het vatenstelsel zich moeten aanpassen aan de andere vraag en de andere houding. Dit is mechanica van flexibele materialen; geen simpele materie waar ik nauwelijks in thuis ben.

Het lijf past zich automatisch aan de inspanning en de houding. Ook al kost dat meer energie.

[Roefie]

Voor mijn gevoel gaat ook de ademhaling makkelijker, op de bukfiets zitten (vooral) de buik en (in mindere mate) de borst wat in de verdrukking. Op een ligfiets/trike adem je makkelijker en dieper in en uit. Meer zuurstof levert een betere prestatie en minder gehijg.

[Niels van der Wal]

Als laatste zal de pomp (het hart) en het vatenstelsel zich moeten aanpassen aan de andere vraag en de andere houding. Dit is mechanica van flexibele materialen; geen simpele materie waar ik nauwelijks in thuis ben.[/quote]
Het lijf past zich automatisch aan de inspanning en de houding. Ook al kost dat meer energie.
[/quote]

Hier zet ik vraagtekens bij.
Aan de aderlijke kant van bloedvaten zijn er bloedkleppen nodig om terug-stroming van bloed (tijdens de pulserende beweging van het pompen) te voorkomen. Een veranderende lichaamshouding geeft een andere bloeddruk dus een ander gebruik van de bloedkleppen. Ook zullen aders en slagaders van grote moeten veranderen omdat er een ander volume en druk aan bloed doorheen moet. Bij een (in verandering) getraind persoon zal dit bijna ongemerkt gaan, maar bij niet in verandering getrainde personen kan het invloed hebben.
Daarnaast heb je bij spiertraining de aanmaak van nieuwe bloedvaatjes (haarvaatjes) en dus bij rust de afbraak van deze haarvaatjes. Hoe veel en hoe snel is mij onbekend, maar het zal invloed op aan en afvoer van materiaal hebben.
Daarnaast blijkt geen een mens hetzelfde. De ene heeft een lijf waarbij deze overgang soepel zal gaan, de ander heeft een lijf die er grote moeite mee heeft. Daarnaast speelt leeftijd en voeding ook nog een rol. Ook dit is voor iedereen verschillend.

In het huidige profwielrenner is op dit gebied een hoop nieuwe kennis, die geïndividualiseerd wordt toegepast en die tot betere prestaties heeft geleidt. Ik denk dat dit waar is en dat de ver doorgevoerde anti doping strijd een natuurlijke verbetering heeft ingezet. Deze specialisatie kost geld, alle wielerteams doen het niet voor niks.

Niels, eet smakelijk, van der Wal