Wiel (lagers) draait heel zwaar

[gideon]

Twee jaar gelden heb ik een nieuw 20” voorwiel in mijn Raptobike gezet, van de week merkte ik dat die heel zwaar draait. Het is een wiel met industrielagers en komt van Elan. Er staat geen merk op het wiel, alleen wat vreemde tekens op de naaf.
Vandaag heb ik de buitenste delen van de naaf er af gehaald met twee inbussleutels, en zie nu de lagers, verder kom ik niet. Ik ben alleen bekend met conventionele losse cup-conus lagers. Het oude Deore wiel heb ik gelukkig nog (dit heb ik twee jaar geleden vervangen omdat het remmen steeds schokkender ging). Dat Deore wiel er nu ingezet om het Elan-wiel te (laten) maken. 

Als ik de as draai voel ik geen korrelige lagers, ik rij ook nooit door modder en nat wordt die fiets ook nagenoeg niet.

Weet iemand waardoor dat “zware draaien” kan komen? En hoe die lagers er uit te halen?

[PietV*]

Wat is een industrielager? De cup/conuslagers zijn ook industrieel gefabriceerd. Je hebt glijlagers en rollenlagers. In hoofdlijnen radiale-, axiale en rad-axiale lager typen. In de rollenlagers gekooide en niet gekooide rollen. Verder kogel-, naald, cilinder en kegellagers. Allemaal industrielagers.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lager_(mechanica)
In wielen wordt vaak een afstandsbus gebruikt over de as en tussen de lagers links en rechts in de naaf. Hierdoor blijven de binnenringen van de lagers exact op z'n plaatst en ontstaat geen axiale wrijving of weerstand wanneer de asmoeren strak worden aangedraaid.

Demonteren gaat het beste met een lagertrekker. Tenzij een as zonder afstandbus.
Bij een naaf zonder afstandbus: Als je op de ene zijde van de as tikt, komt aan de andere zijde het lager uit de naaf.
Met afstandbus, zonder lagertrekker: As eruit en met stalen pen, iets dunner dan de as, en je tikt het lager vanuit de andere kant de naaf uit.
Lagers kun je het beste in de naaf persen met een lagerpers. Tikken kan, ook maar dan oppassen dat het lager alleen verticaal op de buitenring wordt belast. Het lager koelen (vriezer) voor het plaatsen maakt het gemakkelijker. Zeker als de naaf warm is.

[gideon]

Het zijn lagers die je niet kan afstellen. Een lagertrekker heb ik maar die is te groot.

---

Ik heb al voorzichtig op de (aluminium?)as getikt, maar daar komt geen beweging in

---

Industrielagers, verzin ik niet zelf
https://www.carbonracing.nl/shop/lagers-...keramisch/
https://www.mantel.com/blog/industrielag...techcenter
https://defietssite.nl/techniek/naven-onderhouden/

[PietV*]

Het Is een interessante naam. Industrielager. Klinkt leuk en zegt verder weinig. Heb jij z'n voorwielnaaf als op deze film?
https://www.youtube.com/watch?v=Few4sZoFQ6Y

Of rij je vóór met een achterwielnaaf met voorwielaandrijving? Kan zo gauw geen filmpje daarover vinden. De body moet er wel af.

Misschien is dit filmpje beter: https://www.youtube.com/watch?v=1xUWPvWZvOE

[gideon]

Ja voorwielaandrijving, het gaat dus om het voorwiel. De naaf uit het filmpje lijkt er op, alleen bij de naaf van mij draai ik beide inbusjes los en dan komen de kapjes mee, wat er dan overblijft lijkt een alu. as met buiten-schroefdraad. Ik zie links en rechts een lager met rode stofring, maar de as zit er vast in.

---

Er staat “Hp Velotechnik AM-1” op de velg

[Lopopodium]

Als ik de as draai voel ik geen korrelige lagers, ik rij ook nooit door modder en nat wordt die fiets ook nagenoeg niet.

Ik had dit probleem een jaar of zes geleden met mijn Optima Orca. Die werd ook nooit echt nat of modderig, op z'n slechtst wat stoffig door stofwegen. Maar mijn achterwiel was een stuk ouder, dus was misschien gewoon 'op'.

In ieder geval merkte ik bij een fietstocht dat het toch wel erg moeizaam ging. Kan gebeuren, ik heb ook niet elke dag mijn dag. Maar ook de volgende tocht was zwaarder dan deze normaal zou aanvoelen. Uiteindelijk had ik door dat mijn wiel ook wat zwaarder draaide dan zou moeten en mij dus tijdens de tochten had tegengewerkt. Ondertussen hoorde ik niets kraken of piepen. Bleek dat er lagers kapot waren, want bij de demontage kwam er wel wat gruis uit en uiteindelijk ook wat losse balletjes. Een nieuw achterwiel met vlechtwerk was voor mij helaas de volgende stap. Kostte weer een euro of 240 voor een nieuw wiel en uurloon, als ik het mij goed herinner.

[gideon]

Het wiel heeft ongeveer 11.000km gedraaid, dat vind ik niet veel. De cup -conus en lagers van mijn Deore wiel zijn nog goed, maar die maak ik eens per twee jaar open, nieuw vet en kogeltjes, en heeft 40.000km gedraaid.

Misschien dat de lagers onder spanning staan en dus kapot gedrukt zijn.

[Jeroen S]

Mogelijk helpt het als je merk en model van de naaf kunt vermelden. Niet al die naven zijn hetzelfde opgebouwd.

Het is even de vraag wat nu verstandig is, het wiel wegbrengen en laten repareren, het zelf proberen met het risico dat dit verdere schade oplevert.

Met 11.000 km lijkt het wiel me nog niet bepaald afgeschreven. Je zou ook kunnen proberen om Hans eens te bellen, misschien heeft ie tips.

Deze industrielagers zijn er zeer waarschijnlijk ingeperst. Op die as zit binnenin weer een verdikking die verhindert dat het lager verder naar binnen schuift, anders had je hem er waarschijnlijk wel uit gekregen.

Door de truc met een warme naaf en een koud lager floept de zaak er in de fabriek zo in. Weer uit elkaar gaat het waarschijnlijk een stuk lastiger. Als je geen passende trekker hebt, werkt een hamer mogelijk. Maar de kans op schade aan het lager en mogelijk de naaf is aanzienlijk. Een houten onderleggertje met gat waar het lager in past kan helpen.

[gideon]

Op de naaf staan heel klein enkele vreemde tekens, deze lijken met de hand gegraveerd, en op de velg staat HP Velotechnik MA-1

---

Het lijkt op een Novatec naaf. Mij lijkt het ook niet dat de naaf nu al op is. De lak van de velg is nog niet eens weg-geremd  
Het wiel liep meteen al zwaarder dan mijn oude wiel, maar ik ging er van uit dat de lagers na verloop van tijd wel soepeler zouden gaan draaien, maar dat is dus juist niet gebeurd. Dat van verwarmen van de as ga ik maar niet doen, ik bel volgende week met Elan.

[gideon]

De rubber deals aan beide kanten krijg ik er ook niet uit, die zullen er uit moeten om de lagers er uit te halen. Een vreemde naaf is het. Misschien dat dit wiel uit een Grashopper afkomstig is.

[PietV*]

Als nieuwe wentellagers al zwaar draai in een nieuw wiel, is het waarschijnlijk een foutmontage van een of beide lagers. Als een lager niet op z'n plaats zit, worden beide lager fout belast.
https://duursma.nl/blog/41-wat-zijn-de-4...ageruitval

Als je wat meer wilt weten over diepgroefkogellagers:
https://duursma.nl/blog/128-wat-moet-ik-...ogellagers

Hier nog wat info over meest gebruikte soorten wentellagers. Ik heb ze in mijn leven allemaal wel eens vervangen.
https://duursma.nl/blog/44-wat-zijn-de-1...ntellagers

Als laatste opmerking. Een as wordt nooit verwarmd. Alles wat in de binnenring van een lager gaat wordt gekoeld en het lager verwarmd. Alles wat om de buitenring gaat wordt verwarmd en het lager gekoeld. Voor een vlottere montage.
Heb je ook nog spelings-toleranties voor nieuwe lagers. Speling kan deels worden opgeheven door montage. Ook een deel van die speling wordt opgeheven door warmte bij snel draaiende lagers op bedrijfstemperatuur.

Succes met de reparatie.

[gideon]

Ik heb met Hans van Elan gesproken en het wiel vandaag opgestuurd naar Elan.

[gideon]

Vandaag mijn wiel weer terug gekregen van Elan. Het wiel draait nu soepel, onvoorstelbaar.

[PietV*]

Eerder voorspelbaar en voorstelbaar. Nog vernomen van Hans wat de oorzaak was.

[gideon]

Nee, maar toen ik Hans aan de tel. had zei hij dat de lagers vervangen moesten worden.